Witam serdecznie wszystkich Kinomanów oraz Fanów Kina Domowego.
Mam nadzieję że ta strona będzie dla Was pożytecznym źródłem wiedzy na temat kinowej technologii.
Niestety, ta strona nie będzie już aktualizowana. W zamian, zachęcam do zapoznania się z zawartością nowej wersji tej strony pod adresem www.surroundmaniak.eu.org
Pamiętajmy: myśląc o kinie domowym musimy myśleć o prawdziwym kinie.
Wszelkie e-maile z sugestiami odnoszącymi się do strony, jej zawartości i tematyki są mile widziane.

Radosław Poznańczyk

Podstawy podstaw

Kino Domowe to zjawisko, które w Polsce staje się coraz popularniejsze. Ostatnio dzieje się tak za sprawą technologii DVD, dostępnej dla coraz większej liczby konsumentów. Jednak musimy pamiętać o tym, że odtwarzacz filmów DVD i telewizor to jeszcze nie jest Kino Domowe. Co zatem nim jest? Myślę że w Kinie Domowym powinny być zawarte wszystkie najważniejsze atrybuty prawdziwego kina, czyli: Odpowiednio duży ekran, system dźwięku przestrzennego jakich używa się w prawdziwych kinach, odpowiednie umiejscowienie kanapy czyli miejsca w którym wygodnie możemy oglądać filmy - na wprost ekranu, oraz najważniejszy składnik... KINOWA ATMOSFERA MAGII I MISTYCYZMU. Bardzo często trudno jest sprostać tym wymaganiom, nawet pomijając potrzebny sprzęt (ekran, system dźwiękowy). Chodzi przede wszystkim o zaprojektowanie i urządzenie pokoju w którym ma się znajdować nasze "kino domowe", oraz odpowiednie ustawienie wszystkich głośników systemu dźwiękowego. Tutaj kompromisów być nie może. Albo robimy Kino Domowe albo pokój zostaje zwykłym pokojem mieszkalnym. Najlepiej byłoby wtedy, gdybyśmy mogli tak urządzić pomieszczenie, aby mogło ono spełniać oba te zadania. Czy jest to możliwe? Nie sądzę. To musiałoby się wiązać z jakimiś kompromisami.
Ta witryna przybliża nam kino domowe od strony technicznej. Dobre podstawy znajomości technicznego i fizycznego punktu widzenia na cały ten złożony i skomplikowany proces projektowania kina, pozwoli później w przyszłości na lepsze zaprojektowanie naszego kina - mówię o prawdziwym kinie domowym jakim pochwalić się mogą tylko nieliczni (w Polsce). Oczywiście nic nie zastąpi lat doświadczeń wielu amerykańskich specjalistów od kina domowego, dla których budowanie i projektowanie dobrych pod każdym względem kin domowych jest niemalże codziennością. Całkiem możliwe że niedługo uchylimy wam rąbka tajemnicy sposobów budowania i projektowania stylowych wnętrz adoptowanych na potrzeby kina, które sprawią że naprawdę poczujemy magię kina w domu.

Na początek: trochę ogólnej wiedzy o formatach ścieżek filmowych, głośnikach, ekranach, certyfikatach...

Obecnie najpopularniejszymi systemami dźwięku dookólnego (kinowego) są AC3 (powszechnie znany jako Dolby Digital) oraz DTS (Digital Theater Systems), a także już dość stary system Dolby Surround. Już teraz istnieją unowocześnione wersje wszystkich tych systemów: Następcą Dolby Digital jest Dolby Digital Surround EX, natomiast następcą DTS jest DTS-ES.

Scharakteryzujmy pokrótce wszystkie te systemy porównując je ze sobą.

Dolby Surround Pro Logic (słowa Pro Logic odnoszą się jedynie do domowych dekoderów systemu Dolby Surround stworzonych dopiero w połowie lat 80-tych) - dość stary analogowy system stworzony przez Dolby Labs. w latach 70-tych. System ten daje nam 4 kanały dźwiękowe: lewy (L), centralny (C), prawy (P), surround (S) bazując na zwykłych dwukanałowych nośnikach dźwięku (płyty CD, kasety VHS itp.). Najważniejszą rzeczą w tym systemie jest to, że potrafi w dwóch kanałach (L i P) zawrzeć cztery (L, C, P, S) i jeśli jesteś ciekaw jak to jest możliwe to zajrzyj tutaj. Jest to główna przyczyna tego że format ten wciąż żyje i ma się dobrze. Wykorzystuje się go do nagrań na płytach kompaktowych, kasetach VHS, a także w analogowej telewizji. Obecny jest także na cyfrowych nośnikach (płyty DVD), jako np. dwukanałowe (2.0) Dolby Digital. System Dolby Digital jako następca Dolby Surround jest kompatybilny w dół (czyli kompatybilny z wcześniejszymi systemami firmy Dolby), i zadziała tak jak dekoder Dolby Surround dekodując z tych dwóch ścieżek (2.0) (L i P) cztery (L, C, P, S).

Dolby Digital - to obecnie zdecydowanie najpopularniejszy system dźwięku kinowego, który jest standardem na płytach DVD wydawanych w Polsce. System ten oferuje od 1.0 (czyli jeden kanał (mono)) do 5.1 kanałów dźwięku (lewy, centralny, prawy, lewy surround, prawy surround oraz kanał efektów niskotonowych), przy czym ta jedynka za kropką oznacza obecność kanału LFE (Low Frequency Effect/Kanał Efektów Niskotonowych). Najważniejszymi cechami systemu (w porównaniu z Dolby Surround) są: 100% separacja wszystkich kanałów oraz dwa kanały surround - lewy i prawy. Jeśli jesteś ciekawy na jakiej zasadzie cały system działa to zajrzyj tutaj.

Dolby Digital Surround EX - w zasadzie to ten sam system co Dolby Digital. Jedyną różnicą jest tutaj możliwość zdekodowania dodatkowego tylnego kanału. Można powiedzieć że jest to hybryda starego systemu analogowego (Dolby Surround) z cyfrowym systemem Dolby Digital, ponieważ ten dodatkowy tylny kanał uzyskuje się dzięki wykorzystaniu pomysłu na zdekodowanie kanału centralnego dekoderem Dolby Surround Pro Logic wykorzystując dwa kanały L i P - w przypadku Dolby Digital Surround EX tylny kanał centralny jest dekodowany z lewego i prawego kanału surround. Obecnie najnowsze amplitunery kina domowego mają możliwość dekodowania tego dodatkowego kanału za pomocą technologii zwanej THX Surround EX.

DTS 5.1 - to konkurencyjny dla Dolby Digital system dźwięku dookólnego, oferujący w kinie lepszą jakość dźwięku, głównie dzięki większej przepływności bitowej strumienia danych. Niestety na płytach DVD ścieżki dźwiękowe DTS są upychane "na siłę", przez co przepływność bitowa strumienia jest zmniejszona dwukrotnie: z 1509kbps (wersja kinowa) do 754kbps (praktycznie wszystkie płyty DVD wydane Polsce). To niestety powoduje, że niemal doskonała jakość kinowego systemu dźwiękowego zostaje zdegradowana do poziomu jakościowego nawet czasami niższego niż ścieżka w systemie Dolby Digital o przepływności 448kbps (Dolby Digital jest lepiej przygotowane na mniejszą przepływność bitową).
Podobnie jak Dolby Digital system ten daje nam 6 odseparowanych kanałów. Nie jest jeszcze tak popularny jak jego główny konkurent, ale kto wie, być może te proporcje kiedyś się wyrównają. Obecnie wszystkie amplitunery kina domowego posiadają dekodery DTS. Największą przeszkodą do korzystania z tego systemu jest brak na rynku polskim filmów zaopatrzonych właśnie w ścieżkę dźwiękową DTS. Jednak w USA coraz więcej filmów posiada takie ścieżki (i to nawet z pełną kinową przepływnością), dlatego jest duża szansa że ten trend przyjmie się także i u nas. Jeśli chcesz się dowiedzieć szczegółów na temat DTS to zajrzyj tutaj.

DTS-ES Discrete 6.1 (Extended Surround) - System jest odpowiedzią na posuniecie Dolby Labs. ze swym Dolby Digital Surround EX. Jednak tutaj mamy rzeczywiście dodatkowy dyskretny tylny kanał centralny, uzyskiwany ze strumienia danych podobnie jak pozostałe kanały. Niestety, względu na potrzebę kompatybilności w dół ze starszymi systemami DTS, potrzebne było zaaplikowanie pewnego technicznego triku, przez który trzy kanały surround nie są kanałami dyskretnymi w pełnym tego słowa znaczeniu. Kliknij tutaj, aby otrzymać dodatkową dawkę informacji.

THX - nie jest żadnym systemem dźwięku typu DTS czy Dolby Digital. Jest to specyfikacja sprzętu, który z założenia ma dawać dźwięk bardziej zbliżony do tego, który możemy usłyszeć w prawdziwym kinie. Jeśli sprzęt naprawdę spełnia założenia twórców tej specyfikacji, to tym samym otrzymuje certyfikat THX. Dokładne informacje o THX możesz znaleźć tutaj.

THX Surround EX - technologia używana do dekodowania ścieżek dźwiękowych Dolby Digital Surround EX zaaplikowana w sprzęt (amplitunery kina domowego), dająca możliwość uzyskania czterech kanałów surround (lewy surround, lewy tylny surround, prawy tylny surround, prawy surround) w domu. Więcej informacji znajdziesz tutaj.

Głośniki - należy wiedzieć że ścieżki dźwiękowe są dość wymagające dla zespołów głośnikowych. Głośniki muszą być mocne (muszą mieć możliwość przyjmowania od wzmacniacza dużej ilości mocy). Muszą przenosić całe pasmo akustyczne (od ok. 20Hz do ok. 20kHz). Jestem zdania że głośniki główne czyli kanału lewego, centralnego i prawego powinny być takie same (to samo mówi specyfikacja THX), aby został utrzymany jednolity charakter brzmienia przemieszczających się dźwięków z lewa na prawo czy na odwrót. Głośniki kanałów surround najlepiej jeśli mają możliwość wszechkierunkowego promieniowania dźwięku, aby umożliwić odbijanie się fal akustycznych od ścian i sufitu. Oznacza to że nie powinny to być identyczne głośniki jak główne. O tym także mówi specyfikacja THX i jeśli chcesz się wgłębić w ten temat to kliknij tutaj. Jestem zdania że rozwiązanie typu: 5 satelitek (małe kolumienki zawierające w sobie zazwyczaj po jednym szerokopasmowym głośniku) promieniujących bezpośrednio w słuchacza plus przeciętny subwoofer, jest jedynie tanim półśrodkiem, przy pomocy którego nie odbierzemy ścieżki filmowej podobnie jak w kinie. Niestety filmowe ścieżki dźwiękowe mają potężne wymagania, dlatego dobry subwoofer jest moim zdaniem niezbędny w całej zabawie w kino domowe. Jeszcze raz musimy się zastanowić: albo robimy Kino Domowe albo zadowalamy się pierdzącymi głośniczkami - Kino Domowe to nie przelewki, i nie ma co ukrywać: jest to bardzo droga zabawa dla przeciętnego mieszkańca naszego "wspaniałego" kraju. Jednak jestem zdania że warto się poświęcić temu. Dokładniejsze informacje o umieszczeniu wszystkich głośników znajdziesz tutaj.

Ekran - jest to jedna z ważniejszych części składowych naszego Kina Domowego. Cóż, to chyba oczywiste - powinien być jak największy. Jednak im większy tym droższy, dlatego musimy zbalansować nasze wymagania (pragnienia) z tym ile kasy możemy na to przeznaczyć. Trzeba powiedzieć że duży ekran jest chyba najdroższym składnikiem naszego kina, choć telewizory panoramiczne, ekrany plazmowe oraz projektory wciąż tanieją. Jednak myśląc o kinie domowym per se, w grę wchodzi tu tylko i wyłącznie projektor, który potrafi wygenerować ogromny obraz. Wiele osób narzeka że projektory mają wyblakłe kolory, że trzeba oglądać w zaciemnionym pokoju itd. itp. Bzdury. Kto ogląda film w jasnym pokoju? W prawdziwym kinie zawsze jest ciemno! A ciemność to już dobry początek do wytworzenia kinowej czyli magicznej atmosfery. Jedyna wada jaką udało mi się znaleźć w projektorach, to ograniczona żywotność lampy wyświetlającej obraz na ekranie. Są one niestety dość drogie i moim zdaniem nie warto oglądać wszystkiego co popadnie na projektorze np. wiadomości i innych telewizyjnych programów. Średni czas życia lampy to ok. 3000 godzin (za cenę ok. 1700zł). Można sobie teraz łatwo przekalkulować na ile ona nam wystarczy.

Informacje o projektorach znajdziesz tutaj.

Uwaga!!

Stronę najlepiej przeglądać z MS Internet Explorer 5.0 (na MSIE4 też będzie nieźle działać) przy rozdzielczości 1024x768 (ewentualnie może być 800x600 ale w trybie pełnoekranowym (F11) w włączoną funkcją autoukrywania górnego paska menu - dotyczy tylko MSIE).

Wygląd i sposób działania tej witryny nie jest przypadkowy. Jestem świadomy że traci na tym ergonomia i funkcjonalność, ale to jest to co chciałem zrobić - dać uczucie magii i mistyki na wzór filmowo-kinowy. Nie jest możliwe dostanie się od razu na koniec tekstu, i nie możesz od razu zobaczyć co tam jest, a podczas wczytywania strony widzimy zaciemnione pomieszczenie z fotelami, kurtyną i oświetlonym ozdobnym sufitem. Mało ergonomiczny pomysł? Wiem, ale nie o ergonomii tutaj myślałem. Na stronie nie ma nic przypadkowego - wszystko jest zrobione w sposób jaki sobie zaplanowałem, a jeśli komuś się wydaje że "przesadziłem" to trudno - pozwolę sobie tylko zauważyć że nie jest to strona komercyjna i zrobiłem ją dla siebie i dla ludzi podobnych do mnie (maniaków, fanów, entuzjastów kinowej technologii - wszystko jedno jak to nazwiemy).

Na wszystkie listy odpisuję, i jeśli ktoś nie otrzymał odpowiedzi, to znaczy że list nie dotarł do mnie. Proszę nie pytać mnie o optymalny wybór kolumn czy amplitunera, ponieważ ja nie mam możliwości przesłuchania wszystkich kombinacji konfiguracyjnych sprzętu, poza tym każdy ma swój gust (nie wspominając już o akustyce pomieszczenia). To co mnie się podoba, nie musi się podobać wszystkim...

Większość informacji zawartych na tych stronach pochodzi z zagranicznych stron internetowych, magazynów i czasopism, oraz z własnych doświadczeń.

Radosław Poznańczyk